صبح امید

 کلمه اثم در قران کریم به همراه مشتقات آن 48 مرتبه به کار رفته است
کلمه عصیان به همراه مشتقات آن در قران کریم 44 مرتبه به کار رفته است
کلمه ذنب هم 39 مرتبه در قرآن کریم تکرار شده است .

اما همه این کلمات به معنای گناه است اگرچه فرق هایی بین آنها بیان شده است :

"اثم" به معنای گناه است و گفته شده مراد از آن انجام کاری است که حلال نیست
"ذنب" عبارت از هر عملى است که به دنبالش ضرر و یا فوت نفع و مصلحتى بوده باشد، و اصل کلمه از "ذَنَب" گرفته شده که به معناى دم و دنباله حیوان است و به گناهان نیز اطلاق ذنب شده است؛ زیرا گناه، جنایت و ستم به دیگران دنباله و تبعاتی دارد و مستلزم کیفر و عقوبت و انتقام است.

عصیان، در مقابل طاعت به معنای نا فرمانی است.

منابع:
لسان العرب، ج 12، ص 5
مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ج 2، ص 713،
المفردات فی غریب القرآن، ص 570

این سه کلمه از نظر معنا مترادف هستند، و به هر یک از ذنب، عصیان و اثم، گناه اطلاق می شود، اما در عین حال از نظر ادبیات و کلام عرب تفاوت هایی با یکدیگر دارند.


ذنب:

گناه و معصیت. (كتاب العين، ج ‏8، ص 190)

هر فعلي كه عاقبتش وخيم است آن را ذنب گويند زيرا كه جزاى آن در آخر و تابع آن است. (المفردات في غريب القرآن، ص 331؛ قاموس قرآن، ج ‏3، ص 24)

ريشه و اصل اين كلمه به معناى دنبال بودن است و چون به دنبال گناه، استحقاق مذمت و سرزنش پيدا مي شود به آن «ذنب» مي گويند. (مجمع البيان في تفسير القرآن، ج ‏2، ص 705)


عصيان:

در مقابل طاعت می آید. نافرمانى. خروج از طاعت. اصل آن از تمانع بوسیله عصا است. (المفردات في غريب القرآن، ص 570؛ قاموس قرآن، ج ‏5، ص 9)


اثم:

گناه و ضرر. (قاموس قرآن، ج ‏1، ص 24)

باطل کننده ثواب. (المفردات في غريب القرآن، ص 63)

تاخیر و به عقب انداختن خیر و ثواب. (التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج ‏1، ص 33)